v การกำหนดการตอบสนองของผู้เรียน (Require  Learner  Response)

             การให้ผู้เรียนมีส่วนร่วมในการเรียนการสอนและเปิดโอกาสให้มีการตอบสนองนั้นเป็นสิ่งสำคัญยิ่งซึ่งผู้เรียนมีการตอบสนองหรือไม่หรือมากน้อยเพียงไรขึ้นอยู่กับสื่อที่นำมาใช้  สื่อบางชนิดเมื่อใช้แล้วจะเปิดโอกาสให้ผู้เรียนมีส่วนร่วมมากกว่าสื่อชนิดอื่น  เช่น  การให้อ่านข้อความในหนังสือหรือดูรูปจะทำให้ผู้เรียนมีการอภิปรายจากสิ่งที่อ่านหรือเห็น  ผู้เรียนย่อมมีการตอบสนองเกิดขึ้นได้ทันทีและง่ายกว่าการดูภาพยนตร์  ทั้งนี้เพราะการดูภาพยนตร์ถ้าจะให้ดูรู้เรื่องจริงๆแล้วควรจะต้องดูให้จบเรื่องเสียก่อนแล้วจึงอภิปรายกัน  ซึ่งจะดีกว่าหยุดทีละตอนแล้วอภิปรายเพราะจะทำให้มีการขัดจังหวะเกิดความไม่ต่อเนื่องในการดูอาจจะทำให้ไม่เข้าใจหรือจับใจความสำคัญของเรื่องไม่ได้  นอกจากนี้ผู้เรียนสามารถมีการตอบสนองโดยเปิดเผย (overt response)  โดยการพูดออกมาหรือเขียนและการตอบสนองภายในตัวผู้เรียน                            (covert  response)  โดยการท่องจำหรือคิดในใจเมื่อผู้เรียนมีการตอบสนองแล้วผู้สอนควรให้การเสริมแรงทันทีเพื่อให้ผู้เรียนทราบว่าตนมีความเข้าใจและเกิดการเรียนรู้ที่ถูกต้องหรือไม่  การเรียนการสอนโดยการให้ทำแบบฝึกหัด  การตอบคำถาม  การอภิปราย  หรือการใช้บทเรียนแบบโปรแกรม  จะเป็นการเปิดโอกาสให้ผู้เรียนมีการตอบสนองและได้รับการเสริมแรงระหว่างการเรียนได้ดีเป็นอย่างดี