v เอดการ์  เดล  (Edgar Dale)      

                เอดการ์  เดลได้จัดแบ่งสื่อการสอนเป็นแนวทางในอธิบายถึงความสัมพันธ์ระหว่างสื่อโสตทัศนูปกรณ์      ต่างๆ  ในขณะเดียวกันก็เป็นการแสดงขั้นตอนของประสบการณ์การเรียนรู้และการใช้สื่อแต่ละประเภทในกระบวนการเรียนรู้ด้วย  โดยพัฒนาความคิดของบรุนเนอร์ (Bruner)  ซึ่งเป็นนักจิตวิทยานำมาสร้างเป็น “ กรวยประสบการณ์ ” (Cone of Experiences) โดยแบ่งขั้นตอนดังนี้      

1.         ประสบการณ์ตรง  เป็นประสบการณ์ขั้นที่เป็นรูปธรรมมากที่สุดโดยการให้ผู้เรียนได้รับประสบการณ์โดยตรงจากของจริง  สถานการณ์จริง  หรือด้วยการกระทำของตนเอง  เช่น  การจับต้องและการเห็น   เป็นต้น

2.         ประสบการณ์รอง  เป็นการเรียนรู้โดยการให้ผู้เรียนเรียนจากสิ่งที่ใกล้เคียงความเป็นจริงที่สุด  ซึ่งอาจเป็นของจำลองหรือการจำลองก็ได้

3.         ประสบการณ์นาฏกรรมหรือการแสดง  เป็นการแสดงบทบาทสมมติหรือการแสดงละคร เพื่อเป็นการจัดประสบการณ์ให้แก่ผู้เรียนในเรื่องที่มีข้อจำกัดยุด้วยยุคสมัยเวลาและสถานที่ เช่น เหตุการณ์ในประวัติศาสตร์หรือเรื่องราวที่เป็นนามธรรม  เป็นต้น

4.         การสาธิต เป็นการแสดงหรือการกระทำประกอบคำอธิบายเพื่อให้เห็นลำดับขั้นตอนของการกระทำนั้น

5.         การศึกษานอกสถานที่  เป็นการให้ผู้เรียนได้รับและเรียนรู้ประสบการณ์ต่างๆภายนอกสถานที่เรียน  อาจเป็นการเยี่ยมชมสถานที่ต่างๆการสัมภาษณ์บุคคลต่างๆ ฯลฯ เป็นต้น

6.         นิทรรศการ  เป็นการจัดแสดงสิ่งของต่างๆ การจัดป้ายนิเทศ ฯลฯ เพื่อให้สารประโยชน์และความรู้แก่ผู้ชม  เป็นการให้ประสบการณ์แก่ผู้ชมโดยการนำประสบการณ์หลายอย่างผสมผสานกันมากที่สุด

7.         โทรทัศน์  โดยใช้ทั้งโทรทัศน์การศึกษาและโทรทัศน์การสอนเพื่อให้ข้อมูลความรู้แก่ผูเรียนหรือผู้ชมที่อยู่ในห้องเรียนหรือยุทางบ้าน  และใช้ส่งได้ทั้งในระบบวงจรเปิดและวงจรปิดการสอนอาจจะเป็นการสอนลดหรือบันทึกลงวีดีทัศน์ก็ได้

8.         ภาพยนตร์ เป็นภาพที่บันทึกเรื่องราวเหตุการณ์ลงบนฟิล์มเพื่อให้ผู้เรียนได้รับประสบการณ์ทั้งภาพและเสียงโดยใช้ประสาทตาและหู

9.         การบันทึกเสียง  วิทยุ  ภาพนิ่ง  การบันทึกเสียงอาจเป็นทั้งในรูปของแผ่นเสียงหรือเทปบันทึกเสียง  วิทยุเป็นสื่อที่ให้เฉพาะเสียง  ส่วนภาพนิ่งอาจเป็นรูปภาพ  สไลด์โดยเป็นภาพวาด  ภาพล้อ  หรือภาพเหมือนจริงก็ได้  ข้อมูลที่อยู่ในสื่อ

10.  ทัศนสัญลักษณ์  เช่น แผนที่  แผนภูมิ  แผนสถิติ  หรือเครื่องหมายต่างๆซึ่งเป็นสิ่งที่เป็นสัญลักษณ์แทนความเป็นจริงของสิ่งต่างๆหรือข้อมูลที่ต้องการให้เรียนรู้

11.  วจนสัญลักษณ์  เป็นประสบการณ์ขั้นที่เป็นนามธรรมมากที่สุด  ได้แก่  ตัวหนังสือในภาษาเขียนและเสียงของคำพูดในภาษาพูด

           เดลได้จำแนกสื่อการสอนออกเป็น  3  ประเภท  คือ

1)           1. สื่อประเภทวัสดุ (Solfware) หมายถึง สื่อที่เก็บความรู้อยู่ในตัวเองซึ่งจำแนกย่อยได้เป็น 2  ลักษณะ คือ

1.1      วัสดุประเภทที่สามารถถ่ายทอดความรู้ได้ด้วยตัวเองโดยไม่จำเป็นต้องอาศัยอุปกรณ์อื่นช่วย  เช่น  แผนที่  ลูกโลก  ฯลฯ

1.2      วัสดุประเภทที่ไม่สามารถถ่ายทอดความรู้ได้ด้วยตนเองจำเป็นจะต้องอาศัยอุปกรณ์อื่นช่วย  เช่น  แผ่นเสียง  ฟิล์มภาพยนตร์  ฯลฯ                                                                                                                                         

       2.สื่อประเภทอุปกรณ์ (Hardware)  หมายถึง  สิ่งที่เป็นตัวกลางหรือตัวผ่านทำให้ข้อมูลหรือความรู้ที่บันทึกในวัสดุสามารถถ่ายทอดออกมาให้เห็นหรือได้ยิน  เช่น  เครื่องฉายแผ่นโปร่งใส                              เครื่องฉายสไลด์  ฯลฯ

3)            3.สื่อประเภทเทคนิคและวิธีการ (Techniques  and  Methods)  หมายถึงสื่อที่มีลักษณะเป็นแนวความคิดหรือรูปแบบขั้นตอนในการเรียนการสอน  โดยสามารถนำสื่อวัสดุและอุปกรณ์มาช่วยในการสอนได้  เช่น  เกมและการจำลอง  การสอน

แบบจุลภาค  ฯลฯ